ทะเลญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: ??? Nihonkai ?) หรือที่เรียกในเกาหลีว่า ทะเลตะวันออก (เกาหลี: ??, ฮันจา: ??, MC: Tonghae, MR: Donghae) เป็นทะเลชายอาณาเขตทางตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก ระหว่างแผ่นดินใหญ่เอเชีย หมู่เกาะญี่ปุ่น และเกาะซาฮาลิน ล้อมรอบด้วยประเทศญี่ปุ่น เกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ และรัสเซีย เป็นผืนน้ำที่ถูกปิดกั้นจากมหาสมุทรแปซิฟิกเกือบสมบูรณ์ ทำให้แทบไม่มีปรากฏการณ์น้ำขึ้นน้ำลง ซึ่งคล้ายกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และความโดดเดี่ยวเช่นนี้ยังทำให้จำนวนชนิดพันธุ์สัตว์และความเค็มของน้ำมีน้อยกว่าในมหาสมุทร ภายในพื้นที่ไม่มีเกาะ อ่าว หรือแหลมขนาดใหญ่ สมดุลของน้ำได้รับอิทธิพลอย่างมากจากกระแสน้ำที่ไหลเข้าและออกผ่านช่องแคบต่างๆ ที่เชื่อมต่อกับทะเลรอบข้างและมหาสมุทรแปซิฟิก ขณะที่แม่น้ำที่ไหลลงสู่ทะเลแห่งนี้มีจำนวนน้อย จึงมีผลต่อปริมาตรน้ำในทะเลเพียงไม่เกินร้อยละ 1
น้ำในทะเลญี่ปุ่นมีความเข้มข้นของออกซิเจนละลายอยู่สูง ส่งผลให้ความอุดมสมบูรณ์ทางชีวภาพ การประมงจึงมีความสำคัญทางเศรษฐกิจในภูมิภาคนี้ และการขนส่งทางเรือในทะเลญี่ปุนกำลังเติบโตขึ้นเรื่อยๆ ตามการเติบโตทางเศรษฐกิจของภูมิภาคเอเชียตะวันออก แม้ว่าในอดีตจะไม่คับคั่งนักเนื่องด้วยประเด็นปัญหาทางการเมือง ขณะที่ชื่อของผืนน้ำแห่งนี้ยังคงเป็นประเด็นขัดแย้ง เนื่องจากเกาหลีใต้พยายามเรียกร้องให้ใช้ชื่อว่า ทะเลตะวันออก
ทะเลญี่ปุ่นเคยถูกล้อมรอบด้วยแผ่นดินในยุคสมัยที่ยังคงมีสะพานแผ่นดินในภูมิภาคเอเชียตะวันออก โดยหมู่เกาะญี่ปุ่นเริ่มก่อตัวขึ้นจากการแยกตัวของพื้นที่ทางตอนเหนือและใต้ในสมัยไมโอซีนตอนต้น ซึ่งทำให้ทะเลญี่ปุ่นเริ่มเชื่อมต่อกับทะเลเปิด พื้นที่ทางตอนเหนือของหมู่เกาะยังคงแยกแตกกระจายกันจนกระทั่งเกิดกลุ่มเกาะทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือในสมัยไมโอซีนตอนปลาย ขณะที่พื้นที่ทางใต้ยังคงเป็นผืนดินขนาดใหญ่ และเมื่อถึงสมัยไมโอซีนตอนปลายก็เริ่มขยายตัวไปทางทิศเหนือ
ทะเลญี่ปุ่นถูกล้อมรอบด้วยแผ่นดินรัสเซียและเกาะซาคาลินทางเหนือ คาบสมุทรเกาหลีทางตะวันตก และหมู่เกาะญี่ปุ่นทางตะวันออก และเชื่อมต่อกับทะเลอื่น ๆ โดยช่องแคบ 5 แห่ง ได้แก่ ช่องแคบตาตาร์ระหว่างทวีปเอเชียกับเกาะซาคาลิน ช่องแคบลาเปรูสระหว่างเกาะซาคาลินกับเกาะฮกไกโด ช่องแคบสึงะรุระหว่างเกาะฮอกไกโดกับเกาะฮนชู ช่องแคบคัมมงระหว่างเกาะฮนชูกับเกาะคีวชู และช่องแคบเกาหลีระหว่างคาบสมุทรเกาหลีกับเกาะคีวชู
ความลึกเฉลี่ย 1,062 เมตร จุดที่ลึกที่สุดลึกจากระดับน้ำทะเล 3,742 เมตร และมีพื้นที่ประมาณ 978,000 ตารางกิโลเมตร กิจกรรมที่สำคัญที่ทะเลแห่งนี้คือการทำประมง ปลาที่จับได้จะมีลักษณะคล้ายปลาในทะเลเบริง จับปลิงทะเลด้วย
ในปี พ.ศ. 2535 เกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ได้ยกประเด็นว่าด้วยชื่อของทะเลที่ถูกห้อมล้อมโดยรัสเซีย, ญี่ปุ่น, เกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ แม้ว่าชื่อของ "ทะเลญี่ปุ่น" หรือการแปลเทียบเท่าอื่น จะได้รับการตั้งชื่ออื่นในต่างประเทศ อย่างเกาหลีเหนือและเกาหลีใต้ต่างก็ให้มีการใช้ชื่อที่ต่างออกไป โดยเกาหลีเหนือให้ใช้ชื่อว่า "ทะเลเกาหลีตะวันออก" และเกาหลีใต้ให้ใช้ชื่อว่า "ทะเลตะวันออก" แทนชื่อของ "ทะเลญี่ปุ่น" อย่างไรก็ดีในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2547 สหประชาชาติได้มีหนังสือถึงรัฐบาลญี่ปุ่นว่า จะใช้ชื่อ "ทะเลญี่ปุ่น" เป็นชื่อสากลในเอกสารราชการที่ออกโดยสหประชาชาติ แต่ยังคงเปิดให้มีการอภิปรายในประเด็นว่าด้วยชื่อทะเลดังกล่าวต่อไป นอกจากนี้ใน พ.ศ. 2555 องค์การอุทกศาสตร์สากล (International Hydrographic Organization) ซึ่งเป็นองค์การว่าด้วยอุทกศาสตร์และมีหน้าที่หนึ่งในการกำหนดชื่อทางอุทกศาสตร์สากล ได้ให้การยอมรับชื่อ "ทะเลญี่ปุ่น" เป็นชื่อเดียวที่จะปรากฏในสื่อสิ่งพิมพ์ขององค์การ และปฏิเสธชื่อ "ทะเลตะวันออก" ตามที่เกาหลีใต้เสนอ โดยจะมีการอภิปรายเรื่องชื่ออีกครั้งเมื่อถึง พ.ศ. 2560
