นางเหมือน หรือ อำแดงเหมือน เป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ไทยในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ว่ากันตามหลักฐานที่มีบันทึกในพระราชพงศาวดารแห่งราชอาณาจักรไทยแล้ว ถือว่าเป็นผู้หญิงคนแรกที่ได้ลุกขึ้นสู้เพื่อทวงสิทธิสตรีของตน
อำแดงเหมือนเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2387 ในสมัยรัชกาลที่ 3 ที่ บางม่วง เมืองนนทบุรี เป็นบุตรีของนายเกตกับอำแดงนุ่ม
ด้วยความที่เป็นผู้ที่ใฝ่รู้ในการศึกษา อำแดงเหมือนจึงได้มาขอร้องสมภาร วัดขนุนขอเรียนกับเด็กวัดด้วยจนได้เจอกับพระริดจนในที่สุดพระริดก็ขอสึกกลับไปอยู่บ้านเพราะหลงรักอำแดงเหมือน
ส่วนนายเกตพ่อของอำแดงเหมือนนั้นเป็นผีพนันจน กลายเป็นหนี้นายภูเจ้าของโรงหล่อพระทำให้ นายเกตต้องยกอำแดงเหมือนไปเป็นอนุภรรยา (เมียน้อย) ของนายภูแต่อำแดงเหมือนก็หนีกลับมา บ้านถึง 2 ครั้งจนครั้งที่ 3 อำแดงเหมือนก็หนีจากบ้าน นายภูไปอยู่บ้านนายริดที่ประกอบอาชีพปั้นเครื่องปั้นดินเผา เรื่องถึงขั้นนี้นายริดจึงได้นำเอาดอกไม้ธูปเทียนมาษมาพ่อแม่กลับโกรธถึงขั้นไล่ยิง เธอจึงหนีไปอยู่กับนายริด ทำให้นายภูไม่พอใจ จึงไปฟ้องร้องกับพระนนทบุรีว่า นายริดเป็นชู้กับอำแดงเหมือน พระนนทบุรีจึงมีคำสั่งให้อำแดงเหมือนต้องจำคุก ซึ่งนางอำแดงเหมือนก็ขอให้มีการไต่สวนคดีใหม่ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ไม่มีการตามที่นางร้องขอแต่อย่างใด ระหว่างดำเนินคดี เธอถูกคุมขังและกลั่นแกล้งทารุณเพื่อให้ยอมเป็นภรรยานายภู
หลังจากอำแดงเหมือนถูกคำสั่งจองจำ นายริดได้แหกคุกพาอำแดงเหมือนมายัง กรุงเทพ โดยที่อำแดงเหมือนได้ตีกลอง วินิจฉัยเภรี และถวายฎีกาต่อ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท เมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2408
หลังจากที่ทรงได้รับฎีกาของอำแดงเหมือน ด้วยพระองค์ทรงเห็นว่าอำแดงเหมือนมีอายุ 20 ปีกว่าแล้ว สมควรที่จะเลือกสามีได้ด้วยความสมัครใจของตนเอง แล้วจึงทรงส่ง จมื่นราชามาตย์ และนายรอดมอญมหาดเล็กไปชำระเรื่องให้อำแดงเหมือนตกต้องเป็นภรรยาแก่นายริดชู้เดิม แต่ให้นายริดเสียเบี้ยละเมิดให้แด่บิดาและมารดาของอำแดงเหมือนเป็นจำนวนหนึ่งชั่ง และให้นายริดให้เงินแก่นายภูต่างหากเป็นจำนวนสิบตำลึง แล้วจึงให้คดีความจบสิ้นแล้วเลิกต่อกัน แต่ในกรณีนี้เห็นว่าบิดามารดาเอาชื่อหญิงนั้นไปขายให้แก่ชายที่มาฉุดเอง สมควรให้บิดามารดาของอำแดงเหมือนใช้เงินแก่นายภูเอง ไม่ต้องให้นายริดชายชู้เดิมแลตัวหญิงต้องใช้ เพราะเห็นชัดว่าตัวอำแดงเหมือนไม่ยอมให้ขาย
หลังไต่สวนความจริงกับพระนนทบุรีจนแล้ว ได้ทรงมีพระบรมราชโองการประกาศเมื่อวันจันทร์ที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2408 ว่าให้อำแดงเหมือนชนะฎีกา และแต่งงานกับนายริดได้
หลังจากที่อำแดงเหมือนได้มาร้องคดี พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเล็งเห็นถึงสถานะของหญิงไทย จึงมีรับสั่งให้ยกเลิกกฎหมายเก่าที่ว่า"หญิงหย่าชายหย่าได้" อันใช้กันมาก่อนหน้านี้ ให้กลับไปใช้ตามกฎหมายเก่านั้นตามเดิม
