บันทึกเหตุการณ์ของชาวแองโกล-แซกซัน

บันทึกเหตุการณ์ของชาวแองโกล-แซกซัน (อังกฤษ: Anglo-Saxon Chronicle) เป็นชุดหนังสือรายปีที่เขียนด้วยภาษาอังกฤษเก่า เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของชาวแองโกล-แซกซัน เขียนขึ้นราวปลายคริสต์ศตวรรษที่ 9 อาจจะที่เวสเซ็กซ์ในรัชสมัยของพระเจ้าอัลเฟรดมหาราช หลังจากนั้นต้นฉบับก็ถูกส่งไปตามอารามต่างๆ ทั่วอังกฤษ แต่ละอารามต่างก็แก้ไขเพิ่มเติมต่อมาเรื่อย ๆ ในกรณีหนึ่งบันทึกถูกเพิ่มเติมมาจนถึงปี ค.ศ. 1154

ในปัจจุบันบันทึกเหตุการณ์ของชาวแองโกล-แซกซันมีเหลืออยู่ 9 ฉบับทั้งสมบูรณ์และเหลือแต่บางส่วน คุณค่าของแต่ละฉบับก็ต่างกันใน 9 ฉบับนี้ไม่มีฉบับใดที่เป็นฉบับดั้งเดิมแท้ ๆ ฉบับที่เก่าที่สุดสันนิษฐานกันว่าเริ่มเขียนราวปลายรัชสมัยของพระเจ้าอัลเฟรดมหาราช และฉบับล่าสุดเป็นฉบับที่เขียนที่มหาวิหารปีเตอร์บะระหลังจากไฟใหม้อารามในปี ค.ศ. 1116 เนึ้อหาของบันทึกเป็นการบันทึกเหตุการณ์ประจำปี เหตุการณ์ปีแรกที่สุดที่บันทึกคือปี 60 ก่อนคริสต์ศักราชมาจนถึงปีที่เขียน ต่อจากนั้นเนื้อหาก็เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสมัยของการเขียน บันทึกต่าง ๆ เหล่านี้เรียกรวมกันว่า “บันทึกเหตุการณ์ของชาวแองโกล-แซกซัน”

เนื้อหาของบันทึกไม่เป็นกลางนักในบางบันทึกเมื่อนำมาเปรียบเทียบกับเอกสารจากสมัยกลางอื่น ๆ จะพบว่าผู้เขียนละเว้นเหตุการณ์บางเหตุการณ์ หรือเขียงจากมุมมองของผู้เขียน หรือบางฉบับก็จะแตกต่างจากฉบับอื่นเมื่อกล่าวถึงเหตุการณ์เดียวกันหรือข้อมูลที่บันทึกขัดแย้งกันเอง แต่เมื่อพิจารณาโดยทั่วไปแล้วพงศาวดารเป็นหลักฐานชิ้นที่สำคัญที่สุดทางประวัติศาสตร์ระหว่างสมัยโรมันหมดอำนาจในอังกฤษไปจนถึงการพิชิตอังกฤษของชาวนอร์มัน ข้อมูลที่บันทึกในพงศาวดารไม่พบในเอกสารอื่นใด นอกจากนั้นบันทึกยังเป็นเอกสารชิ้นสำคัญของประวัติศาสตร์ภาษาอังกฤษโดยเฉพาะฉบับที่เขียนที่ปีเตอร์บะระซึ่งเป็นตัวอย่างแรกที่สุดของภาษาอังกฤษสมัยกลาง

เจ็ดในเก้าฉบับปัจจุบันเก็บรักษาไว้หอสมุดแห่งชาติอังกฤษ (British Library) อึกสองฉบับอยู่ที่หอสมุดบอดเลียนของมหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ดและวิทยาลัยคอร์พัสคริสติของมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์

บันทึกเหตุการณ์ของชาวแองโกล-แซกซันที่ยังเหลืออยู่ทุกฉบับเป็นฉบับสำเนา ฉะนั้นจึงไม่อาจจะทำให้ทราบอย่างแน่นอนว่าต้นฉบับแรกที่สุดเริ่มเขียนเมื่อใด แต่โดยทั่วไปแล้วเชื่อกันว่าเขียนในคริสต์ศตวรรษที่ 9 โดยผู้คัด (scribe) ในเวสเซ็กซ์ หลังจากต้นฉบับได้รับการรวบรวมเสร็จ สำเนาจากต้นฉบับดั้งเดิมก็ถูกส่งไปตามสำนักสงฆ์ต่างๆ สำเนาบางฉบับก็ได้รับการขยายเพิ่มเติมต่อมาอิสระจากฉบับอื่นๆ สำเนาฉบับหลังบางฉบับคือฉบับที่ยังเหลืออยู่จนถึงทุกวันนี้

พงศาวดารฉบับที่เก่าที่สุด--พงศาวดารวินเชสเตอร์--ที่คัดโดยผู้คัดคนเดียวจนกระทั่งปี ค.ศ. 891 บรรทัดต่อมาผู้คัดบันทึกปีว่าเป็น “DCCCXCII” บนขอบหน้า หลังจากนั้นเนื้อหาก็ได้รับการบันทึกโดยผู้เขียนหลายคน ซึ่งทำให้เชื่อว่าเนื้อหาเขียนก่อนปี ค.ศ. 892 เนื้อหาต่อมาเขียนโดยบิชอปแอสเซอร์ในงานชื่อ “พระราชประวัติของพระเจ้าอัลเฟรดมหาราช” ที่เขียนในปี ค.ศ. 893. เป็นที่ทราบกันว่าพงศาวดารวินเชสเตอร์เป็นฉบับที่ห่างจากฉบับดั้งเดิมมาสองทอด ฉะนั้นจึงไม่มีหลักฐานที่พิสูจน์ได้ว่าเป็นบันทึกเหตุการณ์ที่รวบรวมในวินเชสเตอร์ และยากที่จะบ่งเป็นที่แน่นอนว่าเขียนเมื่อใดแต่เชื่อกันว่าเขียนขึ้นในรัชสมัยของพระเจ้าอัลเฟรดมหาราช เพราะการทรงพยายามฟื้นฟูการศึกษาและวัฒนธรรม และการทรงส่งเสริมการเผยแพร่การใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษาเขียน